Thiếu máu do thiếu sắt là gì?
Thiếu máu là một căn bệnh khá nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của bệnh nhân. Có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng thiếu máu, trong đó do thiếu sắt là nguyên nhân phổ biến thường gặp. Bệnh có thể xẩy ra với mọi lứa tuổi, không phân biệt giới tính,tuy nhiên phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và trẻ em thường chiếm tỷ lệ cao hơn.
Thiếu máu thiếu sắt đặc trưng bởi tình trạng thiếu máu mạn trên lâm sàng, chỉ số hồng cầu giảm, thể tích hồng cầu nhỏ, sắt huyết thanh và ferritin ở mức thấp.
Nguyên nhân gây thiếu máu thiếu sắt
Không cung cấp đủ nhu cầu sắt
- Do tăng nhu cầu sắt: Trẻ em tuổi dậy thì, phụ nữ thời kỳ kinh nguyệt, phụ nữ có thai, cho con bú…
- Do cung cấp thiếu: Ăn không đủ, ăn kiêng, chế độ ăn không cân đối, chế độ ăn uống của người nghiện rượu, người già…
- Do cơ thể giảm hấp thu sắt: Viêm dạ dày, viêm ruột; cắt đoạn dạ dày, ruột; Do ăn một số thức ăn làm giảm hấp thu sắt như tanin, trà, cà phê, nước uống có ga,…
Mất sắt do mất máu mạn tính
- Loét dạ dày tá tràng biến chứng chảy máu, ung thư đường tiêu hóa, nhiễm giun móc, polyp đường ruột; viêm chảy máu đường tiết niệu; mất máu nhiều qua kinh nguyệt; sau phẫu thuật, sau chấn thương, u xơ tử cung,…
Một số nguyên nhân khác: Rối loạn chuyển hóa sắt bẩm sinh, tán huyết nội mạch, bệnh Hemosiderin phổi, thiếu máu bẩm sinh,…
Dấu hiệu, triệu chứng của thiếu máu thiếu sắt
Khi có một trong những biểu hiện sau, bạn cần nghĩ đến thiếu máu thiếu sắt để có những biện pháp xử lý kịp thời:
- Mệt mỏi được coi là biểu hiện thường gặp, ngoài ra còn có các dấu hiệu như khó tập trung hay giảm năng suất làm việc;
- Da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt, lưỡi nhợt, nhẵn do mất hoặc mòn gai lưỡi, lông, tóc, móng khô dễ gãy;
- Chóng mặt, hoa mắt, nhức đầu là do thiếu máu oxy lên não không đủ làm các mạch máu sưng lên, gây áp lực dẫn đến đau đầu hoặc đau nửa đầu;
- Đau ngực, khó thở: triệu chứng này trở nên nặng hơn khi gắng sức, hoạt động thể lực. Triệu chứng này có thể vì hàm lượng hemoglobin trong cơ thể ít hơn bình thường dẫn đến oxy vận chuyển đến các tế bào bị hạn chế;
- Tim đập nhanh: là một triệu chứng do thiếu sắt gây ra, nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến suy tim.
Một số biểu hiện cận lâm sàng của bệnh như sau:
- Huyết đồ: Số lượng hồng cầu giảm, Hemoglobin và hematocrit giảm, hồng cầu nhỏ, nhược sắt, giảm MCV, giảm MCH, MCHC, tăng RDW theo tuổi;
- Sinh hóa: Giảm Ferritine và/ hoặc độ bão hòa transferrin;
- Phân: Tìm máu ẩn trong phân, giun móc;
- Thực hiện chế độ ăn cân đối giàu chất sắt, vitamin;
- Phòng các bệnh nhiễm trùng, sốt rét, nhiễm ký sinh trùng;
- Thành phần dân số có nguy cơ thiếu sắt cần được xem xét để điều trị dự phòng bằng sắt bao gồm phụ nữ mang thai, phụ nữ có thai, cho con bú, rong kinh, trẻ sơ sinh, trẻ tuổi dậy thì, người ăn chay, người hiến máu thường xuyên…;
- Giữ gìn vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân, vệ sinh ăn uống;
- Tẩy giun định kỳ;
Lời khuyên của bác sĩ
Riêng đối với phụ nữ thì WHO năm 2011 có những khuyến cáo riêng như sau:
- Đối với phụ nữ có thai, liều bổ sung là 60mg sắt và 400 µg folic acid mỗi ngày trong suốt thời gian có thai;
- Sau khi bổ sung tiếp 3 tháng với liều tương tự như khi có thai đối với phụ nữ cho con bú, ở khu vực thiếu máu nặng >40%;
- Bổ sung sắt định kỳ cho phụ nữ không mang thai: bổ sung sắt/acid folic mỗi tuần 1 viên trong 3 tháng, 3 tháng nghỉ, sau đó tiếp tục bổ sung 3 tháng. Nếu khả thi, lặp lại chu kỳ này trong năm. Áp dụng cho những vùng có tỷ lệ thiếu máu ≥20%;
- Đối với phụ nữ có thai thiếu máu: bổ sung sắt/acid folic mỗi ngày một viên trong suốt thời gian mang thai;
- Điều trị nguyên nhân: Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, Điều trị các bệnh mạn tính gây kém hấp thu sắt, Điều trị các nguyên nhân mất máu mạn tính
- Điều tri thiếu sắt có thể bổ sung sắt bằng đường uống qua thức ăn hoặc các chế phẩm chứa sắt hoặc dạng truyền tĩnh mạch, cần theo dõi tác dụng phụ cũng như đáp ứng thuốc
- Khám bác sỹ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị.
Điều trị như thế nào cho hiệu quả?
Với đội ngũ bác sĩ nội khoa có nhiều năm công tác tại các bệnh viện lớn như BV Phạm Ngọc Thạch, Bv Hùng Vương, BV Mê Kong, Bv Đại học Y dược Tp.HCM. Kết hợp trang thiết bị máy móc hiện đại được nhập khẩu từ những nước đi đầu về kỹ thuật (Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc,…) giúp tiếp cận nhanh, chuẩn đoán chính xác. Vì vậy, ở Phòng khám Đa khoa Hy Vọng mọi bất thường về sức khỏe sẽ tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả nhất. Khi có các dấu hiệu bất thường về sức khỏe, bạn có thể liên hệ với chúng tôi